دینامیک جمعیت اردک ماهی (esox lucius linnaeus, 1758) تالاب انزلی (جنوب غربی دریای خزر)

دینامیک جمعیت اردک ماهی (esox lucius linnaeus, 1758) با بررسی 537 عدد نمونه در دورۀ یکساله از تیر 1391 تا خرداد 1392 از دو منطقۀ غربی (آبکنار) و شرقی (سرخانکل) تالاب انزلی واقع در جنوب غربی دریای خزر مورد مطالعه قرار گرفت. بیشترین فراوانی این گونه در گروه سنی 2 ساله بدست آمد. میانگین طول چنگالی و وزن در جنس ماده به صورت معنی¬داری بیشتر از جنس نر بود. مقایسۀ پارامترهای رشد بین جنس نر و ماده تفاوت معنی¬داری را نشان داد. بنابراین معادلۀ رشد به صورت جداگانه برای جنس نر به صورت lt = 88.1 [1-e -0.11 (t+2.02)] و در جنس ماده به صورت lt = 108.9[1-e -0.09 (t+2.15)] محاسبه گردید. مقدار پارامتر  در هر دو جنس تقریباً برابر با 3 (95/2 در جنس نر و 02/3 در جنس ماده) بدست آمد. مقادیر مرگ¬ومیر کل، طبیعی و صیادی در جنس نر به ترتیب 1/13، 0/26 و 0/97 در سال و در جنس ماده به ترتیب 1/17، 0/20 و 0/97 در سال بدست آمد. نرخ بهره¬برداری، میزان مرگ¬ومیر سالیانه و نرخ بقا در جنس نر به ترتیب 0/77، 0/68 و 0/32 در سال و در جنس ماده به ترتیب 0/83، 0/69 و 0/31 در سال بود. مقدار طول چنگالی که در آن 50 % جمعیت بالغ هستند، در جنس نر و ماده به ترتیب برابر با 29/7 و 34/7 سانتیمتر بود. سن در 50 % بلوغ این گونه در جنس نر و ماده به ترتیب 1/57 و 2/59 سال بدست آمد، گرچه تعدادی از نمونه¬ها در سن و طول کمتر به بلوغ رسیده بودند. بررسی شاخص وزنی گناد، فصل تخمریزی اردک ماهی در تالاب انزلی را از اواخر آذر تا اواخر بهمن نشان داد. اوج فعالیت تخمریزی اردک ماهی، دورۀ کوتاهی بین هفتۀ آخر دی و نیمۀ اول بهمن در دمای کمتر از 9 درجۀ سانتیگراد صورت می¬گرفت که توسط مقاطع بافتی تهیه شده از گناد ماهیان ماده تایید گردید. رسیدگی جنسی در اردک ماهی به 6 مرحله تقسیم گردید. بررسی های بافت¬شناسی به همراه نمودار فراوانی قطر تخمک و مراحل رسیدگی جنسی، نشان داد که فرآیند تخمریزی در یک دورۀ کوتاه و به صورت یک مرحله¬ای صورت می¬گیرد و از الگوی total spawner پیروی می¬نماید. مرحلۀ 2 و 6 از لحاظ زمانی به ترتیب طولانی¬ترین و کوتاه¬ترین مراحل رسیدگی جنسی بودند. مقدار هماوری مطلق و نسبی (خطای استاندارد±میانگین) به ترتیب برابر با 2467/1±14592/0 عدد تخم و 1/78±26/05 عدد تخم به ازای هر گرم وزن بدن بدست آمد. نسبت جنسی (نر : ماده) در کل دورۀ نمونه¬برداری به نفع ماده بود و به صورت 1: 1/70 بدست آمد. رابطۀ طول چنگالی-وزن بیانگر الگوی رشد ایزومتریک در اردک ماهی تالاب انزلی بود. اطلاعات بنیادی بیولوژیک بدست آمده از مطالعۀ حاضر جهت پیشرفت مدیریت فعالیت صیادی و بهبود وضعیت ذخیره اردک ماهی در تالاب انزلی که به شدت تحت تاثیر صید است، قابل استفاده می¬باشد.